Met Mazzucato naar de maan? De overheidsbrede werkgroep Innovatiegericht inkopen van start
Deze editie: Voorstellen Werkgroep Innovatiegericht inkopen, column: Gaat NL naar de maan, Economic Value Creators, podcast en de InnovatieExpo met Mazzucato en een aftertalk met de werkgroep op ZOOM
Welkom op de substack van de werkgroep Innovatiegericht inkopen. Met deze werkgroep willen wij het gedachtengoed van Mazzucato verder verdiepen met toonaangevende publieke opdrachtgevers in Nederland en beleid van input voorzien op Innovatiegericht inkopen. Onze missie is het geven van organisatie overstijgend en overheidsbreed advies om meer integraal innovatiegericht inkopen op te pakken.
AANLEIDING EN DOEL VAN DE WERKGROEP INNOVATIEGERICHT INKOPEN
Op dinsdag 8 december 2020 opende Michiel Sweers, directeur Innovatie en Kennis van EZK, na een korte aftrap van Erik Vendel, hoofd innovatie en markt bij Rijkswaterstaat een lezing van Professor Mariana Mazzucato over de rol van publieke opdrachtgevers bij innovatie. Op 8 februari is de werkgroep Innovatiegericht inkopen gestart. Op 8 april zal Prof. Mariana Mazzucato opnieuw een lezing geven tijdens de InnovatieExpo 2021. Dit keer over haar nieuwe boek Mission Economy: A Moonshot Guide to Changing Capitalism. Hierover geven wij verderop meer informatie.
Aanleiding en doel van deze werkgroep.
De overheid, waaronder Rijkswaterstaat, is in het regeerakkoord van 2017 opgeroepen om als Launching Customer innovatie aan te jagen door meer gebruik te maken van de SBiR-aanpak.
Het kabinet heeft 10 miljoen beschikbaar gesteld voor het stimuleren van SBIR.
Rijkswaterstaat heeft in 2020 de SBiR circulair viaduct gepubliceerd. Hiervoor zijn in september 10 voorstellen uit de 32 inschrijvingen geselecteerd voor een haalbaarheidsonderzoek. Afgelopen week zijn de 10 haalbaarheidsonderzoeken ingediend.
8 december vond een goed bezochte mini lezing van Mazzucato plaats (circa 450 deelnemers) over de rol van publieke opdrachtgevers bij innovatie. Doel van deze bijeenkomst was het vergroten van meer draagvlak en enthousiasme voor innovatiegericht inkopen incl. SBiR-aanpak in Nederland te realiseren.
Op 8 februari zijn wij de werkgroep ‘Innovatiegericht inkopen’ gestart. Deze werkgroep willen we het gedachtengoed verder verdiepen met toonaangevende publieke opdrachtgevers in Nederland en beleid van input voorzien op Innovatiegericht inkopen.
In eerste instantie werken wij naar een aantal aanbevelingen en vragen richting de presentatie van haar nieuwe boek. Hierover geven wij verderop meer informatie.
Daarna zullen wij ons organisatie overstijgend en overheidsbreed bezig houden met strategische vraagstukken en advies om meer integraal innovatiegericht inkopen op te pakken.
DEELNEMERS AAN DE WERKGROEP INNOVATIEGERICHT INKOPEN
Klik op de naam voor het linkedinprofiel
Anne Rainville | Ass. Prof. Innovation Studies | Utrecht University
Ard den Outer | Adviseur Marktbenadering & prof. OGschap | Gemeente Rotterdam
Corien Struijk | Adviseur Innovation Procurement | Vlaamse overheid
Dietske Muntjewerf-Hoffman | Sr. Adviseur inkoop en duurzaamheid | RVB
Eefje Smeulders | Projectleider Innovatiepartners | Gemeente Amsterdam
Finn Wynstra | Prof. Purchasing and Supply Management | Erasmus Universiteit
Floris den Boer | Coördinerend adviseur | PIANOo
Ivette Meijerink | Programma manager Innovatie | Ministerie Infrastructuur en Water
Janine Swaak | New business Developer | Provincie Overijssel
Jantsje op de Hoek | Program manager Innovation Procurement | ProRail
Kees Tazelaar | Specialistisch adviseur inkoop | Ministerie van Defensie
Klaas Stek | Phd Researcher | life long learning | UTwente
Leon Hombergen | Ass. prof. Contracting | TUDelft
Lisa Wolf | Beleidsmedewerker | EZK
Mattijs Erberveld | Innovatie adviseur Ruimte & Duurzaamheid | RWS
Maurice van Rooijen | Innovatiestrateeg, Programmamanager SBiR | RWS
Natasha Dodonova | Sr kennismanager | Defensie Materieel Organisatie
Patrick Hermans | Liaison Internationaal, wetenschap en technologie | Politie
Peter Elias | Strategisch adviseur innovatie | Ministerie van Justitie en Veiligheid
Ramona Apostol | Sr. Procurement Officer | Dienst Justitiële inrichtingen
Tanja Hulst | Founder INNER innovatienetwerk HvA | Hogeschool van Amsterdam
COLUMN: GAAT NEDERLAND NAAR DE MAAN?
door Kees Tazelaar - lid werkgroep Innovatiegericht inkopen
Mariana Mazzucato is een Italiaans-Amerikaans econoom. In haar boeken stelt zij de aanname van een logge staat tegenover een creatieve en risico nemende private sector ter discussie. Ze argumenteert dat overheden veel innovatie-investeringen doen zonder bij succes hiervan de vruchten te plukken. Mariana stelt ook dat het kapitalisme in zijn huidige vorm al voor de COVID 19 uitbraak was vastgelopen. Het had geen antwoord op de grote problemen van deze tijd en zeker niet op de milieucrisis.
In haar laatste boek ‘Mission economy, moonshot guide to changing capitalism neemt zij het Amerikaanse Apollo project als voorbeeld hoe het wel zou moeten. Daar werkten markt en overheid samen, was er genoeg geld beschikbaar en waren lef en innovatie aan de orde van de dag. Een belangrijke factor was dat de overheid een leidende rol nam. Dat zou volgens haar nu weer moeten gebeuren. We moeten de rol van de overheid en de internationale economie herzien. Het publieke doel en niet het grote geld graaien moet voorop staan. Alleen dan kan er een oplossing komen voor de huidige complexe (wicked) problemen. En dat zijn er nogal wat. De Defensievisie 2035 geeft een beeld:
Technologische trends, geopolitieke machtsverschuivingen, economische, demografisch-maatschappelijke en ecologische ontwikkelingen zorgen voor nieuwe kansen, risico’s en dreigingen. De contouren van een nieuwe werkelijkheid beginnen zich steeds duidelijker af te tekenen, maar onzekerheid over wat uiteindelijk werkelijkheid wordt, blijft – ook in de toekomst – een karakteristiek van onze tijd.
We hebben te maken met grootschalige cyberaanvallen, dreigingen tegen onze vitale infrastructuur en beïnvloeding door buitenlandse mogendheden. De natuur wordt vanwege klimaatverandering steeds onvoorspelbaarder. De situatie in de ring rondom Europa verslechtert. Geopolitieke spanningen en de snelle verspreiding van wapens zorgen voor ontvlambare situaties.
Haar missie georiënteerde aanpak vraagt om een fundamentele heroverweging over de manier waarop overheid en bedrijfsleven nu met elkaar omgaan. De overheid wordt in haar ogen te veel onderschat als de basis van waarde creatie. Overheden moeten zich niet beperken tot het herstellen van imperfecte markten, maar moeten juist actief zijn in de co-creatie van markten om te komen tot een meer duurzame en inclusieve toekomst.
We moeten groter denken en onze bronnen zodanig aanwenden dat het op net zo’n gedurfd en inspirerende manier gaan werken als toen de Amerikanen naar de maan gingen. We kunnen alleen maar oplossingen voor deze problemen vinden als we het kapitalisme rigoureus veranderen. Het moet inclusief en duurzaam worden en gedreven door innovatie. Dat betekent ook een andere rol van de overheid met een andere cultuur en een andere manier van werken. We moeten er ook voor zorgen dat overheid, bedrijfsleven en burgers gaan samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Dat betekent ook dat we samen de risico’s moeten nemen en samen de winst moeten delen.
Luctor et emergo
In 1953 sloeg er een hoge golf over ons land heen. Alleen dankzij een intensieve samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven zijn we er weer bovenop gekomen. Cruciaal was daarbij de leidende rol van de overheid.
Maar zo’n golf komt er weer aan met een mogelijk nog grotere impact. We hebben steeds vaker te maken met natuurfenomenen. De zeespiegel blijft stijgen, weerpatronen en ecosystemen veranderen. Vooral in het Caribische deel van ons Koninkrijk kunnen orkanen en extreem weer verwoestende effecten hebben, zoals we met orkaan Irma hebben meegemaakt. Ook Nederland is kwetsbaar, zowel voor overstromingen als voor bosbranden. En in de regio rondom Europa kunnen droogte, onvoorspelbare regenval, verzilting van het grondwater en waterschaarste bronnen van conflict worden, met politieke instabiliteit, radicalisering en mogelijk grote irreguliere migratiestromen tot gevolg. Het is dan ook niet voor niets dat Mazzucato als voorbeeld de Sustainable Development Goals in haar boek heeft opgenomen.
De rol van Inkoop
Volgens Mazzucato is Inkoop een van de middelen die de overheid kan inzetten om de SDG’s te verwezenlijken. Daar is volgens haar wel iets voor nodig. Een opvallende uitspraak: ‘choose the willing, not the winning.’ Dat staat nogal haaks op ons huidige aanbestedingsrecht. Ze zei het al: ‘er zijn flinke en dappere stappen’ nodig.
Een ander punt: de inhuur van externen. Als overheid besteden we steeds meer uit. Zoveel zelfs dat we op sommige punten onze kern capaciteiten aan het verliezen zijn. In een scenario waarbij de overheid een leidende rol moet nemen is dat volgens haar heel onverstandig.
Toch hebben we al een aantal ijzers in het vuur. Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeverschap is er een van. Het inzetten van gunningscriteria is een andere. Of het stimuleren van innovatie via het innovatiepartnerschap of het gebruik van SBIR. Instrumenten die we al langer hebben, maar nog veel te weinig inzetten.
En het geld dan? Dat hebben we! Em. prof. dr. Jan Telgen rekende ons pas voor dat er de overheidsinkoop jaarlijks 140 miljard (!) euro bedraagt. Dat is 20% van het BBP. (Binnenlands Bestuur, 8maart 2021). Daar kun je een hoop mee bereiken.
We zijn naar de maan geweest. We kunnen dat weer doen om onze problemen op te lossen en het leven van iedereen te verbeteren. We kunnen gewoon niet anders….
Kees Tazelaar
ECONOMIC VALUE CREATORS
De overgang van bizar naar acceptabel naar beleid wordt vaak versneld door een crisis. Vijf slimme economen, Mariana Mazzucato, Stephanie Kelton, Esther Duflo, Kate Raworth en Carlota Perez, komen uit deze crisis en bieden een innovatieve reeks nieuwe ideeën over een groenere, gezondere en inclusievere weg voorwaarts.
Lees hier het interessant artikel uit Forbes
HOE 8 VROUWELIJKE ECONOMEN, WAARONDER MAZZUCATO, DE KAPITALISTISCHE ECONOMIE OPNIEUW DEFINIËREN
De landen Nieuw-Zeeland, IJsland, Schotland en Finland hebben met elkaar gemeen dat het alle vier WEGO-landen zijn. Dit zijn landen waar GDP (Gross Domestic Product) officieel los is gelaten ten faveure van GNW (Gross National Wellbeing). De WEGO-landen omarmen het balans-principe tussen welvaart, welzijn en welbevinden. Niet toevallig worden deze landen ook geleid door vrouwen. Het sluit aan bij het artikel hiervoor.
Kan iemand nog betwisten dat we ons economisch systeem moeten redesignen?
In dit artikel worden een aantal triggers en oplossingen genoemd over ons economisch systeem, dit keer dan bekeken door de ogen van acht vrouwelijk economen.
PODCAST MET MAZZUCATO DOOR KARA SWISHER NYTIMES
The world’s scariest economist interviewed by the silicon’s valley feared journalist.
8 APRIL - 14:00 - 14:30 - MARIANA MAZZUCATO OP DE INNOVATIE-EXPO
Mariana Mazzucato is een van de meest invloedrijke economen ter wereld. Als hoogleraar Economics of Innovation & Public Value aan het University College London (UCL) en oprichter en directeur van het UCL Institute for Innovation and Public Purpose (IIPP) houdt zij zich al ruime tijd bezig met het innovatieve vermogen van de overheid. Mazzucato toont overtuigend aan dat de overheid niet alleen altijd heeft bijgedragen aan belangrijke technische innovaties, maar ook broodnodig is om de vrije markt richting te geven. Op 8 april geeft ze een lezing over haar nieuwe boek Mission Economy op de Innovatie-Expo. Aanmelden voor de Innovatie-Expo kan hier
8 APRIL - 14:30 - 15:00 - RONDETAFEL GESPREK MET MARIANA MAZZUCATO, MONA KEIJZER, STIENTJE VAN VELDHOVEN, ROBERT-JAN SMITS EN JAN BOND OP DE INNOVATIE-EXPO
Aan de hand van drie missies word besproken wat er nodig is om de impact op de beleidsdoelen voor 2030 te bereiken.Het betreft de missies:
Het verminderen van de nationale uitstoot van broeikasgassen met 49% in 2030
In 2030 gebruiken de land- en tuinbouw aanzienlijk minder grond- en hulpstoffen
Het gebruik van primaire, niet-hernieuwbare grondstoffen met 50% verminderen tegen 2030
Een rondetafelgesprek met Mazzucato over handelingsperspectieven in de Nederlandse missie-gerichte topsectoren en innovatiebeleid.
8 APRIL - 15:00 - 16:00 - MAZZUCATO AFTERTALK MET DE WERKGROEP INNOVATIEGERICHT INKOPEN OP ZOOM
Na de presentatie van Mariana Mazzucato en het daarop volgende rondetafel gesprek op 8 april van 14:00 - 15:00 is het mogelijk om met leden van de werkgroep Innovatiegericht inkopen verder van gedachten te wisselen. Daarnaast zijn we geïnteresseerd om jouw observaties mee te nemen in de eerder genoemde (onderzoeks)vragen.
Wij hebben beloofd je op de hoogte te houden. Indien je dit niet meer wil of je dit als ongewenst ervaart dan kan dit met de ‘unsubscribe’ onder aan deze mail
Heb je vragen voor, aan of over de Werkgroep Innovatiegericht inkopen? Laat het ons dan vooral weten
Werkgroep Innovatiegericht inkopen