EU strategie voor startups en scale-ups, Zonder publiek aanjagen blijven Nederlandse startups onvolwassen, MKB gedreven techinnovatie via strategische inkoop, Webinar "innovation through procurement"
Oh, change of mind, sound of breaking glass - Nick Lowe
DE EU STRATEGIE VOOR STARTUPS EN SCALE-UPS
De vorige week gelanceerde “EU Startup and Scaleup Strategy” markeert een belangrijke stap in het versterken van het Europese innovatie-ecosysteem. Deze strategie biedt niet alleen beleidsrichting, maar vooral een kans om publieke inkoop te positioneren als motor voor vernieuwing.
De strategie benoemt de belangrijkste behoeften van startups en scaleups en stelt acties voor op vijf hoofdterreinen:
Bevorderen van een innovatievriendelijke omgeving
Zoals uiteengezet in de Single Market Strategy, hebben startups en scaleups behoefte aan minder versnippering, minder administratieve lasten en eenvoudigere, ondersteunende regels binnen de interne markt. De Commissie zal een Europees 28e regime voorstellen om regels te vereenvoudigen en de kosten van mislukking te verlagen, door kritieke aspecten aan te pakken op het gebied van insolventie-, arbeids- en belastingrecht. De European Business Wallet zal digitale interacties met overheidsinstanties in de hele Unie vereenvoudigen via een uniforme digitale identiteit voor alle economische actoren. De aankomende European Innovation Act zal innovatie verder ondersteunen via het bevorderen van regulatory sandboxes (proefomgevingen voor regelgeving).
Stimuleren van betere financiering
Startups en scaleups hebben behoefte aan betere financiering, een grotere en meer geïntegreerde EU-venturecapitalmarkt en meer betrokkenheid van Europese institutionele investeerders. Het initiatief Savings and Investments Union zal essentieel zijn om meer financierings- en investeringsmogelijkheden binnen de EU te ontsluiten. Ter aanvulling zal de strategie het volgende bevorderen: uitbreiding en vereenvoudiging van de European Innovation Council, oprichting van een Scaleup Europe Fund om de financieringskloof voor deeptech-scaleups te overbruggen, en ontwikkeling van een vrijwillig European Innovation Investment Pact om grote institutionele investeerders te mobiliseren om te investeren in EU-fondsen, durfkapitaalfondsen en niet-beursgenoteerde scaleups.
3. Ondersteunen van markttoegang en -uitbreiding
Startups en scaleups hebben een snellere route van laboratorium naar markt nodig. De strategie introduceert het Lab to Unicorn-initiatief, waaronder European Startup and Scaleup Hubs die universiteitsecosystemen in de EU verbinden. Dit bevat een blauwdruk voor licenties, royalty’s, omzetdeling en aandelenparticipatie voor academische instellingen en hun uitvinders bij het commercialiseren van intellectueel eigendom (IP) en het opzetten van spin-offs, evenals richtlijnen over staatssteunregels met betrekking tot IP.
Aantrekken en behouden van toptalent
Om toptalent aan te trekken en te behouden, hebben startups en scaleups betere toegang nodig tot hooggekwalificeerde personen. De strategie introduceert het Blue Carpet-initiatief, met focus op ondernemerschapsonderwijs, belastingtechnische aspecten van werknemersaandelenopties en grensoverschrijdend werken. De Commissie zal ook de Blue Card-richtlijn promoten en lidstaten aanmoedigen om snelle procedures in te voeren voor oprichters van buiten de EU.
Toegang tot infrastructuur, netwerken en diensten vergemakkelijken
Startups en scaleups moeten sneller de markt op kunnen en hun innovaties sneller kunnen commercialiseren. De strategie stelt voor om de uiteenlopende toegang- en contractvoorwaarden tot technologie- en onderzoeksinfrastructuren te vereenvoudigen en te harmoniseren.
Een centrale uitdaging die de strategie adresseert, is het doorbreken van de zogeheten “Valley of death”: de kloof tussen expert en commercialiseren, en tussen starten en opschalen. Juist hier kan innovatiegerichte inkoop, mits strategisch ingezet, een brugfunctie vervullen. Door innovatieve oplossingen functioneel aan te besteden en vroege fase betrokkenheid, kunnen overheden marktsignalen identificeren en bijdragen aan schaalvergroting.
De strategie erkent ook dat startups vaak buitenspel staan bij publieke aanbestedingen, vanwege te zware eisen of bureaucratische processen. De geplande pro-innovatiehervormingen van de EU-aanbestedingsrichtlijnen, inclusief betere toegang tot R&D-aanbestedingen, zijn dan ook relevant. Ze openen ruimte voor Pre-Commercial Procurement (PCP), innovatiepartnerschappen, en andere vormen van demand-driven innovatiebevordering.
Verder voorziet de strategie in concrete koppelingen tussen financiering en publieke inkoop, bijvoorbeeld via het European Innovation Council, Horizon Europe en het Scaleup Europe Fund. Dit biedt kansen voor innovatiegerichte inkopers om risico’s te delen en pilots op te schalen met Europese middelen.
Ook belangrijk is de aandacht voor infrastructuur en netwerken. De voorgestelde “Charter of Access” tot onderzoeksfaciliteiten en de inzet op digitale toegangspoorten maken het eenvoudiger om in te stappen in innovatieve overheidsprojecten.
Tot slot benadrukt de strategie het belang van monitoring, met indicatoren en een scoreboard om impact te meten. Voor professionals in innovatiegericht inkopen betekent dit een kans om data over innovatie inkoop systematisch te verzamelen en te benutten als beleidsinstrument, maar ook om bijv. de kenmerken van ecosyteem te identificeren.
De “EU Startup and Scaleup Strategy” geeft publieke inkoop een nieuwe legitimatie als aanjager voor innovatie. Niet als passieve contractvorm, maar als actieve beleidsinterventie. Voor innovatiegerichte inkopers is dit het moment om inkoop strategisch te herpositioneren binnen het (Europese) innovatiebeleid.
Lees de strategie hieronder
ZONDER PUBLIEK AANJAGEN BLIJVEN NEDERLANDSE JONGE BEDRIJVEN EUROPEES ONVOLWASSEN
Als Nederlandse ondernemer leef je tussen paradoxen. Aan ideeën, talent en ambitie geen gebrek, maar zodra je wilt opschalen, bots je op een versnipperd en reactief financieringslandschap. Banken deinzen terug, regelingen zijn tijdelijk en publiek-private fondsen missen sturingskracht. Terwijl de urgentie om te groeien, innoveren en in Europa te blijven groter is dan ooit.
In dat licht is bijgaande pleidooi van FME-voorzitter Theo Henrar voor een nationale investeringsbank bijzonder actueel. Zijn analyse raakt aan een structureel tekort: Nederland mist een robuust, onafhankelijk en missiegedreven investeringsvehikel dat durft te handelen in onzekerheid, precies waar transities en jonge bedrijven zoals MKB, startups en scale-ups om vragen.
Henrars oproep past in het denken van Mariana Mazzucato, die in “The Entrepreneurial State” (2013) overtuigend liet zien dat publieke opdrachtgevers niet achter de markt aan moeten hollen, maar haar mede vorm moeten geven en aanjagen. De grote doorbraken van onze tijd, van internet tot biotech, komen voort uit publiek gefinancierd en richtinggevend durfkapitaal.
Ook in Nederland ligt daar een gemiste kans. Investeringsinitiatieven als Invest-NL, FMO, SecFund en het Nationaal Groeifonds opereren te versnipperd en zonder het strategisch mandaat dat nodig is om langdurig te bouwen aan ecosystemen. Een nationale investeringsbank, zoals Henrar bepleit, kan deze rol wel vervullen: onafhankelijk van politieke cycli, maar diep geworteld in maatschappelijke missies zoals strategische autonomie en technologisch leiderschap.
De timing is vast geen toeval. Hiervoor gaven wij al aandacht aan EU Startup and Scaleup Strategy, die de Europese Commissie afgelopen week presenteerde. Met een geplande Scaleup Europe Fund van €10 miljard, binnen de structuren van EIF/IDF. De strategie erkent dat Europa zijn eigen industrie moet koesteren, en niet moet laten wegtrekken naar de VS of China. Minder regeldruk, meer talentmobiliteit en strategisch publiek kapitaal vormen de kern van deze aanpak.
Maar die Europese inzet werkt alleen als lidstaten zelf ook hun investeringsstructuur op orde hebben. En daar schort het in ons kikkerlandje aan. We krijgen ze maar niet in de kruiwagen. Zolang we geen institutionele tegenhanger hebben van KfW of Bpifrance, kunnen we Europese ambities niet omzetten in nationale daadkracht. Dan missen MKB, startups en scale-ups niet alleen financiering, maar ook het vertrouwen waarop ze kunnen ontwikkelen en groeien.
Voor jonge bedrijven betekent een nationale investeringsbank niet simpelweg “meer geld”. Het betekent: er is een langetermijnpartner met visie, lef en publiek belang als aanjager. Het betekent dat je als ondernemer niet alleen economische waarde creëert, maar ook wordt erkend als actor in bredere transitie.
We hebben in Nederland een ecosysteem vol potentieel, maar het mist structuur, richting en slagkracht. De oproep van Henrar, en de echo daarvan in Brussel, maken duidelijk: nu is het moment om te investeren in ons eigen investeringsvermogen.
Wie innovatie serieus neemt, bouwt aan instituties die haar kunnen dragen. Niet volgend, maar richtinggevend. Niet reactief, maar missiegedreven. Alleen dan kunnen Nederlandse jonge bedrijven; MKB, startups en scale-ups, Europees echt meedoen en nationaal van betekenis zijn.
AANJAGEN VAN MKB GEDREVEN TECHINNOVATIE VIA STRATEGISCHE OVERHEIDSINKOOP
Het artikel “Breaking Tech Monopolies: The Role of Public Procurement in Fostering SME-Led Innovation in Europe” biedt een analyse van hoe overheidsinkoop kan bijdragen aan het doorbreken van technologische monopolies en het stimuleren van innovatie door jonge bedrijven; MKB, startups en scale-ups.
Het artikel benadrukt dat overheidsinkoop niet alleen een middel is om goederen en diensten aan te schaffen, maar ook een krachtig beleidsinstrument om innovatie te stimuleren en marktdominantie van grote technologiebedrijven te doorbreken.
MKB, startups en scale-ups ondervinden vaak obstakels bij het deelnemen aan overheidsaanbestedingen, zoals complexe procedures, hoge administratieve lasten en strikte eisen die hen benadelen ten opzichte van grotere ‘gevestigde’ bedrijven.
In het artikel wordt voorgesteld om aanbestedingsprocedures te vereenvoudigen, contracten op te splitsen in kleinere percelen en innovatiegerichte criteria op te nemen om het MKB, startups en scale-ups beter te betrekken bij overheidsopdrachten. Het onderstreept het potentieel van overheidsinkoop om innovatie aan te jagen en marktdominantie te verminderen. Dit vereist echter een herziening van bestaande inkooppraktijken en een transities binnen overheidsorganisaties om meer risicobereidheid en flexibiliteit te tonen.
Lees hieronder het artikel
WEBINAR INNOVATIE DOOR INKOOP
Op woensdag 28 mei organiseerde het Government Procurement Law Program, van de George Washington University Law School, een webinar van één uur over "innovation through procurement", met NATO DIANA als case study.
Onder begeleiding van Christopher Yukins kwamen verschillende sprekers aan bod:
Tom McSorley - General Counsel, NATO DIANA over DIANA’s Procurement strategy
Maj. Gen. Jorge Côrte-Real Andrade PhD, NATO DIANA Deputy Director for Europe over DIANA’s goals and user’s perspectives
Lucian Cernat, Head of Global Regulatory Cooperation and International Procurement Negotiations at the European Commission over Procurement-for-innovation in the EU
Sonia Tabriz, advocaat Arnold & Portner over U.S. solutions for innovation incl. “Other Transactions” and “Commercial Solutions Opening”
Tijdens deze webinar werd verkend hoe publieke inkoopstrategieën kunnen worden ingezet om innovatie te stimuleren, met specifieke aandacht voor dual-use technologieën en innovaties die zowel civiele als militaire toepassingen hebben. De NATO DIANA is opgezet door de NAVO en diende hierbij als een krachtig voorbeeld van hoe internationale samenwerking en strategische inkoop kunnen bijdragen aan het versnellen van technologische vooruitgang binnen het bondgenootschap.
Tijdens deze sessie werd onderzocht hoe publieke inkoop strategisch kan worden ingezet om innovatie te stimuleren en versnellen. De nadruk lag op dual-use technologieën – innovaties die zowel civiele als militaire toepassingen kennen – en de manier waarop DIANA als NAVO-initiatief bondgenoten helpt om de zogenoemde "Valley of death" te overbruggen: de kritieke fase waarin veelbelovende technologieën vaak stranden bij de overgang van prototype naar grootschalige toepassing.
Een belangrijk thema dat aan bod kwam, was de noodzaak om versneld routes te creëren voor innovatie binnen overheidsinkoop – een urgent punt dat ook centraal staat in het recente Draghi-rapport over de toekomst van Europees concurrentievermogen. We schreven hier reeds eerder over dit rapport. Er werd besproken hoe versnippering van regelgeving en aanpakinnovatie belemmert, en hoe initiatieven als DIANA laten zien dat samenwerking tussen bondgenoten en het prioriteren van ‘fast-track’ processen cruciaal zijn om technologische voorsprong te behouden.
De webinar onderstreepte dat innovatiegericht inkopen niet alleen een beleidsinstrument is, maar ook een geopolitieke noodzaak. De inzichten bieden waardevolle lessen voor beleidsmakers, juristen, defensie- en technologie-experts, en iedereen die betrokken is bij het vormgeven van toekomstgericht inkoopbeleid binnen en buiten de NAVO. Kijk hieronder het webinar terug
Wij hebben beloofd je op de hoogte te houden. Indien je dit niet meer wil of je dit als ongewenst ervaart dan kan dit door op ‘unsubscribe’ onder aan deze mail te klikken.
Heb je vragen, tips en/of tricks tav Innovatiegericht inkopen? Laat het dan vooral weten